ปีนยอดเขาเอเวอเรสต์สุดยอดเสี่ยงตาย

เอเวอเรสต์ (EVEREST) ขุนเขาสูงที่สุดของโลก ตั้งอยู่ทางตะวันออกของเทือกเขาหิมาลัย ระหว่างเนปาลกับทิเบต มียอดที่สูงถึง 8,848 เมตร (29,028 ฟุต) เอเวอเรสต์หนาวเยือกแข็งทำให้ไร้สิ่งมีชีวิต แต่เคยพบแมงมุมและแมลงบางชนิดบนความสูง 6,100 เมตร

ชื่อเอเวอเรสต์นี้ตั้งขึ้นในปี ค.ศ.1865 เพื่อเป็นเกียรติแก่ เซอร์จอร์จ เอเวอเรสต์ นายทหารอังกฤษประจำอินเดีย เขาเป็นผู้สำรวจตำแหน่งที่ตั้งและความสูงของขุนเขานี้ แต่ชื่อพื้นเมืองของชนทิเบตคือ “โชโมลังมะ” แปลว่า “แม่ธรณีของโลก”

ปี 1920 หลายคนขึ้นไปได้สูงแค่ 300 เมตร แต่ต่อมาเมื่อมีอุปกรณ์ช่วยในการหายใจสำหรับความสูงที่ออกซิเจนเบาบาง กับอุปกรณ์ต่อสู้ความหนาวเย็น ทำให้ในวันที่ 29 พฤษภาคม 1953 เอ็ดมันด์ ฮิลลารี (Edmund Hillary) ชาวนิวซีแลนด์ กับ เทนซิง นอร์เกย์ ชนเผ่าเชอร์ปา (Sherpa) ก็สามารถขึ้นถึงยอดเอเวอเรสต์ได้

แต่ก่อนหน้านั้นและตามมาอีกจนถึงทุกวันนี้รวมทั้งในอนาคต หลายชีวิตต้องจบสิ้นลงบนขุนเขาจากความพยายามที่จะพิชิตเอเวอเรสต์ อันตรายร้ายแรงมีนานาประการ ทั้งจากการถูกหิมะกัดจนแขนขาคุณเย็นชาไร้ความรู้สึก โลหิตไม่เดิน และคุณต้องตัดนิ้วหรือขาของคุณทิ้งไป อันตรายยิ่งกว่านั้นคือ การขาดออกซิเจน ทำให้ ร่างกายของคุณปรับตัวโดยสร้างเม็ดเลือดแดงเพิ่มขึ้น มีผลให้นักปีนเขาต้องหายใจเอาออกซิเจนเข้ามากกว่าปกติ ความเข้มข้นของเลือดก่อให้เกิดอาการหัวใจล้มเหลว และสิ่งที่นักปีนเขาทุกคนกลัวกันที่สุดคือ อาการสมองบวม ซึ่งนำไปสู่การเสียสติและตายในที่สุด

อาการทั่วไปที่นักปีนเขาต้องเผชิญคือ การป่วยจากการเปลี่ยนแปลงระดับความสูง (Altitude Sickness) ได้แก่ การนอนไม่หลับ ปวดหัว อาเจียน วิงเวียน มึนงง บางคนปีนขึ้นไปไม่เท่าไร เจออาการเหล่านี้เข้าก็ต้องยอมแพ้ กลับลงเขาไป

หลังฮิลลารีกับเทนซิง พิชิตเอเวอเรสต์นั้น ในแต่ละปีก็จะมีทีมมุ่งมั่นขึ้นเอเวอเรสต์นับสิบคณะ เช่นเมื่อสิบปีก่อนนี้ ใน ค.ศ.1996 มี 14 คณะไต่ขึ้นเขามาจากทั้งฝรั่งเศส นอร์เวย์ สเปน สวิส ไต้หวัน และทีมพื้นเมืองเนปาลเอง พวกเขาจะแชร์อุปกรณ์เครื่องมือเครื่องใช้ต่างๆร่วมกัน อาทิ เชือกไต่เขา เต็นท์ ค่ายพัก ที่ฐานภูเขานั้นจึงมีสภาพเป็นหมู่บ้านกลายๆ ที่มีผู้อาศัยอยู่ร่วม 300 คน พวกเขาตั้งกระโจมพักนอนและหุงหาอาหาร ตั้งจานดาวเทียมสื่อสาร ตัดไม้สนทำฟืน เดินเครื่องปั่นไฟฟ้า ติดธงสัญลักษณ์ กันเต็มพรืดไปหมด และฐานเชิงเขาแห่งนี้ก็ได้เกิดขยะบนที่สูงที่สุดของโลก โดยเฉพาะขวดอัดก๊าซออกซิเจนที่ใช้หมดแล้ว จะถูกทิ้งกระจัดกระจายนับพันขวดท่ามกลางกระโจมเก่าขาดวิ่นที่ทิ้งร้าง เตาไฟแตกชำรุด รวมทั้งขยะอุจาดอีกมากมาย

ด้วยเหตุที่การปีนเอเวอเรสต์เป็นที่นิยมในหมู่ผู้รักการผจญภัยเสี่ยงชีวิต ดังนั้น รวมๆแล้วจึงมีผู้เสียชีวิตจากการไต่ขุนเขาแห่งนี้ไปแล้วไม่ต่ำกว่า 150 คน ซึ่งในจำนวนนี้ก็มีทั้งนักไต่เขาที่เชี่ยวชาญระดับมือโปรรวมอยู่ด้วย

นอกจากความป่วยไข้ดังกล่าวแล้ว หลายคนตายเพราะร่วงหล่นจากหน้าผา หรือตกเหว หลาย คนถูกหิมะถล่มทับตาย โดนแดดแผดเผา เหนื่อยอ่อนสิ้นกำลัง ฯลฯ หลายศพยังคงคาค้างอยู่บนเขาและคงสภาพเดิมไม่เน่าเปื่อย เพราะความเย็นจัดของอากาศได้รักษาศพไว้

เสียชีวิตไปก็มาก แต่ที่ฝ่าฟันขึ้นไปจนสำเร็จถึงยอดก็มีเยอะเช่นกัน สถิติในปี ค.ศ. 1997 หรือสิบปีก่อน ระบุว่ามีผู้ขึ้นถึงยอดเอเวอเรสต์รวมแล้วกว่า 700 คน (ปัจจุบันน่าจะเฉียดพันคน) ซึ่งหลายคนขึ้นถึงยอดและปักธงเรียบร้อยแล้ว หากทว่า...กลับลงเขาไม่สำเร็จ ต้องทิ้งชีวิตเอาไว้บนเขาสูงนี้

ความสำเร็จของทุกทีมนั้น ต้องยกความชอบให้แก่ลูกทีมชาวพื้นเมือง อันได้แก่ชนเผ่าเชอร์ปา ผู้อยู่ปากประตูทางขึ้นสู่ยอดเอเวอเรสต์นั่นเอง ซึ่งว่ากันตามเนื้อผ้าแล้ว ถ้าไม่ได้เชอร์ปา “พา” ขึ้นไป นักปีนเขาทั้งหลายก็ขึ้นไม่ถึงหรอก

ทีนี้มาดูรายละเอียดของการไต่เพื่อพิชิตยอดเอเวอเรสต์ในปัจจุบันกันบ้าง จุดตั้งต้นน่าจะเป็นค่ายเชิงเขา (Base Camp) ซึ่งแม้จะเป็นแคมป์ แรกสุด แต่ระดับความสูงก็ยังเกินกว่ายอดใดๆของเทือกเขาร็อคกี้ที่สูงสุดของอเมริกา ฐานนี้สูงถึง 17,000 ฟุต นักปีนเขาจะต้องพักอยู่ที่นี่อย่างน้อย

หนึ่งสัปดาห์ เพื่อปรับตัวให้เข้ากับความสูงก่อนที่จะเริ่มการขึ้นสู่ยอด ซึ่งจะใช้เวลาทั้งสิ้นราวสองเดือน

ที่ฐานนี้พวกเขาจะต้องรอเวลา “ฟ้าเปิด” ซึ่งอาจเป็นเวลาเพียงแค่ ปีละสองสัปดาห์ แล้วรีบตั้งต้นไต่ขึ้นเขาทันที

ถัดจากค่ายฐานเชิงเขาขึ้นไปอีก 4,000 ฟุต ก็จะเป็น ค่ายฐานสูง (Advanced Base Camp) นักปีนเขาจะต้องพักปรับตัวที่นี่สองสัปดาห์ และจากฐานนี้ก็จะพบกับความยากเข็ญของการปีนหน้าผาอันเต็มไปด้วยน้ำแข็ง ซึ่งสูงขึ้นไปอีกราว 1,000 ฟุต บนยอดหน้าผามีค่ายพักที่เรียกว่า “นอร์ธ โคล แคมป์ 1” (North Col Camp 1)

ถัดขึ้นไปอีกคือ ค่ายพัก 2 (Camp 2) ความสูงจากระดับน้ำทะเล 24,500 ฟุต แล้วก็ ค่ายพัก 3 (Camp 3) ความสูง 25,900 ฟุต และจากจุดนี้เป็นต้นไปที่เขาจะต้องเผชิญกับ “เขตมรณะ (death zone)” เพราะที่ระดับ 26,000 ฟุตนั้น ออกซิเจนจะเบาบางมาก และกดดันให้นักปีนเขา “ใช้พลังงาน” จากเลือดเนื้อตนเอง สมองจะเริ่มผิดปกติ และถ้าคุณขึ้นไปโดยปราศจากขวดออกซิเจน คุณก็จะไม่รอดจากอุณหภูมิที่ต่ำถึงลบสี่สิบองศา

พูดถึงเรื่องนี้ ก็ต้องขอย้อนลงไปถึงหน่วยส่งสัมภาระและอาหาร ในปีที่แล้วมีนักปีนเขามาพักที่เบสแคมป์ถึง 71 ทีม รวม 600 คน ทางแคมป์ จึงเสมือนหมู่บ้านเล็กๆ และต้องมีรถบรรทุกขนาด 3 ตัน 3 คัน เพื่อขน อาหารมาบริการ ทั้งนี้ ราคาค่าใช้จ่ายสำหรับนักปีนเขาแต่ละคนจะตกราว 1,400,000 บาท เป็นค่าอุปกรณ์ อาหาร ออกซิเจน และค่าจ้างลูกทีมเชอร์ปา

กลับขึ้นไปแคมป์ 2 ใหม่ ทุกๆ 1,500 ฟุตที่ไต่ขึ้นไป นักปีนเขาจะต้องหยุดพักแรมค้าง คืน เพื่อให้ร่างกายปรับตัวกับความสูงที่เพิ่มขึ้น การขึ้นเร็วเกินไปย่อมหมายถึงความตาย การขาดออกซิเจนนานเกินครึ่งชั่วโมง สมองคุณจะบวม ปอดเต็มไปด้วยนํ้า จากนั้นคุณก็โคม่า ลูกทีมจะรีบพาคุณลงไปยังแคมป์ฐาน การส่งเฮลิคอปเตอร์ขึ้นมาช่วยนั้นสุดวิสัยในสภาพอากาศ เช่นนี้

ยิ่งสูง คุณก็ยิ่งเหนื่อย หนาว และหิว ร่างกายต้องการน้ำถึงวันละ 22 แก้ว

เรามาถึงไหนแล้ว อ้อ...แคมป์ 3 แข็งใจกัดฟันขึ้นไปอีกหน่อยก็จะถึงแคมป์ 4 ความสูง 27,500 ฟุต อีกนิด 28,300 ฟุต หยุดพัก ครั้นแล้ว ณ ความสูง 29,028 ฟุต จุดสูงสุด...ยอดเขาเอเวอเรสต์ ไชโย!

เป็นความภาคภูมิใจยิ่งกว่าความสำเร็จในชีวิต